Imazhi ikonik i kalorësve me armatura të shndritshme bie ndesh me futjen e armëve të zjarrit gjatë Mesjetës, duke ngritur një pyetje interesante: A mund ta ndalonte një plumb armatura mesjetare?
Periudha mesjetare, që shtrihet nga viti 500 deri në 1500 pas Krishtit, pa shfaqjen e armëve të zjarrit në Europë nga shekulli i 14-të, pas shpikjes së barutit në Kinë rreth 1200 vite më parë. Gjatë kësaj kohe, u zhvilluan lloje të ndryshme të armaturave në mbarë botën, me armaturën e pllakave që u bë forma dominuese në Europë deri në shekullin e 15-të, sipas Muzeut Metropolitan të Artit.
Përballjet mes kalorësve dhe armëve të zjarrit ishin të rralla gjatë Mesjetës. Jonathan Tavares, kurator në Institutin e Artit të Çikagos, vë në dukje se armët ishin të pranishme, por jo gjerësisht të përdorura nga shekulli i 13-të deri në të 15-tin. Megjithatë, edhe përballjet e kufizuara i shtynë mjeshtrit e armaturave të bënin risi.
Nga viti 1380 deri në 1600, u zhvillua një garë teknologjike mes mjeshtrave të armëve dhe atyre të armaturave. Ndërsa armët përparuan në shpejtësi, rreze dhe fuqi, mjeshtrit e armaturave iu përgjigjën duke krijuar kostume më të forta dhe më të sofistikuara. Sipas Roger Pauly, profesor historie në Universitetin e Arkansasit Qendror, nëse një armaturë mund ta ndalte një plumb varej nga cilësia e saj dhe fuqia e armës. Shumë pistoleta të kohës do ta kishin të vështirë të depërtonin në një armaturë cilësore.
Testet mbi armaturat pas-mesjetare mbështesin këtë ide. Në vitin 2017, një program në Nova TV rikrijoi një parzmore të fundit të shekullit të 16-të, e cila arriti të ndalonte një plumb. Megjithatë, armët e asaj kohe nuk mund të krahasoheshin me shpejtësinë ose frekuencën e zjarrit të armëve moderne.
Armatura moderne, si jelekët antiplumb, funksionon duke ngadalësuar plumbat dhe shpërndarë ndikimin e tyre. Armatura mesjetare, ndonëse e avancuar për kohën, nuk kishte materiale dhe dizajn kaq të sofistikuar. Shumica e armaturave të afta për të ndalur plumbat u zhvilluan pas periudhës mesjetare. Tavares vë në dukje se armatura europiane e shekujve të 16-të dhe 17-të për këmbësorinë dhe kalorësinë tregonte potencial për t’u rezistuar plumbave.
Ndërsa armatura europiane evoluoi për të ndaluar armët e zjarrit, armatura kineze nuk ndoqi të njëjtën rrugë. Sipas Peter Lorges, profesor historie në Universitetin Vanderbilt, ushtritë mesjetare kineze, të përbëra kryesisht nga ushtarë të zakonshëm, nuk adoptuan armatura antiplumb për shkak të kostos së lartë. Shpenzimi i lartë e kufizoi këtë mbrojtje për individët e pasur, duke e bërë të papërshtatshme për ushtritë masive.
Ndërsa disa armatura europiane të periudhës së vonë mesjetare mund të kenë ndalur disa plumba, shumica e armaturave nga periudha mesjetare nuk ishin të papërshkueshme nga plumbat. Përparimet në armatura të afta për të rezistuar ndaj armëve të zjarrit erdhën kryesisht në shekujt që pasuan Mesjetën. / Live Science – Syri.net