-Anja, a mund të na tregoni për punën tuaj në avokimin e të drejtave të njeriut dhe ndonjë projekt të veçantë në të cilin jeni përfshirë kohët e fundit?
-Përshëndetje! Në fakt, që kur u zhvendosa në USA dhe u bëra emigrante, të qenit shqiptare është një koncept që gjithmonë e kam glorifikuar sepse më mungonte aq shumë atdheu im. Distanca bëri që lidhja ime me rrënjët të bëhej edhe më e rëndësishme, dhe e gjeta veten duke çmuar çdo aspekt të identitetit tim shqiptar.
Duke jetuar në SHBA, kam takuar shqiptarë nga Mali i Zi, Kosova, Maqedonia dhe rajone të tjera, gjë që ka zgjeruar perspektivën time mbi trashëgiminë tonë të përbashkët. Pavarësisht nga pjesa specifike e Ballkanit nga vijnë, gjithmonë kam avokuar për të gjithë shqiptarët, duke përqafuar identitetin tonë kolektiv.
Unë jam nga Fieri dhe është Interesant fakti që nuk kam takuar shumë shqiptarë nga jugu që kur u zhvendosa këtu. Pyes veten pse ndodh kjo dukuri? Kjo më ka motivuar të kërkoj shqiptarë nga jugu, veçanërisht që kur u vendosa në Washington, D.C. Dua të lidhem me ta, të kuptoj përvojat e tyre dhe të avokoj për sfidat e tyre. Synoj të sjell më shumë ndërgjegjësim për historitë e tyre përmes punës sime shkollore, mjediseve profesionale, ngjarjeve shoqërore dhe intervistave si kjo.
Një nga historitë më të dhimbshme për shqiptarët është e lidhur me rajonin e Çamërisë, që tani konsiderohet pjesë e Greqisë. Megjithë pretendimet e Greqisë se popullsia shqiptare në atë rajon është zhdukur, kjo nuk është e vërtetë. Një komunitet i madh shqiptar ende jeton atje, por ata nuk kanë njohje dhe përballen me shumë sfida. Është thelbësore të nxjerrim në pah vuajtjet e tyre dhe të avokojmë për të drejtat e tyre, duke siguruar që historia dhe ekzistenca e tyre të pranohen. Përmes përpjekjeve të mia, shpresoj të hedh dritë mbi këto çështje, të nxis solidaritetin mes shqiptarëve nga të gjitha rajonet dhe të punoj për një të ardhme ku luftërat dhe arritjet tona kolektive të njihen dhe të festohen.
-Duke pasur parasysh lidhjen të thellë me trashëgiminë shqiptare dhe punën në avokimin e të drejtave të njeriut, në çfarë iniciativash apo projekte specifike jeni të përfshirë aktualisht për të mbështetur komunitetin shqiptar, si në nivel lokal ashtu edhe ndërkombëtar?
-Një pjesë e rëndësishme e punës sime në avokimin për të drejtat e njeriut rrënjësohet në një projekt hulumtues që kryeva për një kurs Studimesh Ballkanike me Profesor David Kanin në Universitetin Johns Hopkins. Profesori Kanin më dha guximin për të hulumtuar çështjen e dhimbshme të luftës së Çamërisë. Ai me kujdes shtrëngoi historinë shqiptare dhe ballkanike në klasë, dhe mësimi për trashëgiminë time në një universitet të njohur, vetëm pesë minuta larg nga kryeqyteti i SHBA-ve, më ngjalli shpresë, vetëbesim, guxim dhe besim në vetvete që kisha nevojë për të trajtuar këtë çështje të vështirë. Ky përvojë akademike ishte vendimtare në udhëtimin tim, duke më pajisur me njohuri dhe vendosmëri për të hedhur dritë mbi këtë çështje të ndjeshme. Aktualisht po planifikoj disa iniciativa të ndërmarrura për të ngritur ndërgjegjësim dhe për të avokuar për të drejtat e popullsisë Çame në Greqi. Një nga fokuset e mia, që rrjedh nga projektet e hulumtimit tim, është bashkëpunimi dhe ngritja e ndërgjegjësimit në organizata të ndryshme brenda komuniteteve shqiptare për të publikuar historinë dhe luftërat e vazhdueshme të komunitetit Çam. Është e befasishme të zbulosh se shumë njerëz jashtë rajonit jugor të Shqipërisë nuk janë shumë të ndërgjegjshëm për Çamërinë dhe historinë e saj të rrënjosur.
-Çfarë mesazhi shpresoni të përcillni përmes punës suaj avokuese në fushën e diplomacisë?
-Edhe pse historia shqiptare është e mbushur me luftra të mëdha, ne nuk duhet të identifikohemi vetëm me këtë narrativë. Është po aq e rëndësishme të njohim dhe të kujtojmë se historia jonë është një nga më të lashtat dhe më të pasurat në Evropë. Ne duhet të besojmë në veten tonë, të shërojmë plagët tona dhe të punojmë vazhdimisht drejt një të ardhmeje shumë më të ndritshme, sepse është e mundur.
-Cilat janë pritshmëritë tuaja për të ardhmen e aktivizmit të të drejtave të njeriut, veçanërisht në Shqipëri?
-Ne shqiptarët jemi një popull thellësisht sensitiv dhe intelektual; ne ndjejmë çdo gjë intensivisht dhe jemi të vetëdijshëm e të përqendruar në detaje. Ne jemi të aftë të mbajmë shqetësimet dhe jemi shumë të përgjegjshëm, megjithatë bota jashtë shpesh i keqkupton ose i injoron këto cilësi. Është e rëndësishme të njohim se të tjerët mund të kenë një prag të ndryshëm për dhimbjen dhe ndjeshmërinë. Unë besoj se edukimi nëpërmjet komunikimit të pastër dhe të hapur është thelbësor në përmbushjen e këtij synimi. Më shumë studentë duhet të fuqizohen me njohuri për të drejtat e tyre të njeriut dhe sistemin ligjor, duke i mundësuar ata të mbrojnë veten, familjet e tyre dhe komunitetet e tyre. Ne nuk duhet kurrë të humbim natyrën tonë të ndjeshme; në vend të kësaj, duhet t’i mbrojmë ato me një mburoje të fortë njohurish, vetëbesimi, edukate dhe mirësjelljeje.
Komunikimi, transparenca dhe guximi për të folur për çështje të dhimbshme dhe abuzive janë të domosdoshme për përmirësimin shoqëror. Përmes këtyre përpjekjeve, ne mund të punojmë drejt ndërtimit të një komuniteti më të dashur dhe më të përkrahur, ku ndjeshmëritë e të gjithëve janë respektuar dhe vlerësuar.
