Shkup, 9 korrik – Kriza me gjyqësorin në Maqedoninë e Veriut thuajse çdo ditë e më shumë po e humb besimin e qytetarëve në këtë institucion. Nëse analizohen rastet e ndryshme se çfarë dënime marrin të akuzuarit, atëherë thjeshtë konstatohet se ka standarde të dyfishta në gjykimin e gjyqtarëve, shkruan “Zhurnal.mk”.
Së fundmi, Gjykata e Apelit në Shkup ka njoftuar se janë respektuar pjesërisht ankesat e Mile Janakieskit, Gordana Jankulloskës dhe Munir Pepiqit lidhur me aktgjykimin në rastin e njohur në opinion si “Titanik 1” dhe për këtë arsye me vendim të Apelit ndryshohen aktgjykimet e Gjykatës Themelore Penale Shkup në pjesën e sanksionit penal duke ua lehtësuar vendimet.
Martin Protogjer, ish shef i kabinetit të kryeministrit Nikolla Gruevski, i cili me aktgjykim të shkallës së parë është shpallur fajtor për veprën penale Shkelje e lirisë së përcaktimit të zgjedhësve, i lehtësohet dënimi me masë alternative – dënim me kusht, në vend të dënimit me burg që e kishte në aktgjykimin e shkallës së pare për veprën e caktuar penale që zgjat 1.5 vjet konsiderohet e vërtetuar dhe njëkohësisht konstatohet se nuk do të kryhet nëse i akuzuari nuk kryen vepër të re penale në afat prej 5 vitesh nga plotfuqishmëria e aktgjykimit, shkruan “Zhurnal.mk”.
Dënimi me burgim i Gordana Jankullovskës, ish-ministre e punëve të brendshme në qeverinë e Gruevskit, e cila është fajtore për veprën shkelje të lirisë së përcaktimit të votuesve dhe shkelje të së drejtës së votës, është dënuar me dënim alternativ me kusht. Kështu që dënimet me burg të përcaktuara me aktgjykim të shkallës së parë për dy krimet e përmendura në kohëzgjatje nga 1 deri në 1 vit të konsiderohen të përcaktuara, kështu që duke zbatuar dispozitat e nenit 44 të Kodit Penal, dënimi i vetëm me burgim të caktohet një vit dhe tetë muaj dhe në të njëjtën kohë përcaktohet se nuk do të kryhet nëse i pandehuri nuk kryen vepër të re në afat prej pesë vjetësh 5, duke marrë parasysh nga plotfuqishmëria e aktgjykimit.
Masa alternative e dënimit me kusht Ankesa është urdhëruar edhe për Munir Pepiqin, i cili është shpallur fajtor për veprën penale Shkelje e të drejtës së votës. Dënimi me burg i shqiptuar me aktgjykim të shkallës së parë për veprën e caktuar penale në kohëzgjatje prej një viti konsiderohet i vërtetuar dhe në të njëjtën kohë përcaktohet se nuk do të zbatohet nëse i akuzuari nuk kryen vepër të re penale. brenda pesë viteve nga vlefshmëria e aktgjykimit.
Gjykata e Apelit ia konfirmoi dënimin me burg Mile Janakieskit, ish ministrit të transportit në në kohën e Gruevskit, por ia zvogëloi dhe ia vlerësoi kohën e kaluar në paraburgim dhe arrest shtëpiak, duke i mundësuar që ai të qëndrojë në shtëpi dhe mos të shkojë në burg. Ai është shpallur fajtor me aktgjykim të shkallës së parë për veprën penale Shkelje e lirisë së përcaktimit të zgjedhësve, për të cilën është dënuar me një vit burg dhe për veprën e shkatërrimit të materialit zgjedhor, për të cilën është dënuar me tre vjet burg.
I akuzuari, Mile Janakieski dënohet me burgim të vetëm prej 3,5 vitesh, në të cilin akuzohet edhe për kohën e mbajtjes në paraburgim nga data 14.11.2018 deri më 26.02.2019, si dhe për kohën e kaluar në arrest shtëpiak i konsideruar nga data 28.02.2022 deri në fillimin e vuajtjes së dënimit me burg.
Në vendimin e Apelit thuhet se në pjesën tjetër vërtetohet aktgjykimi i shkallës së parë të Gjykatës Themelore Penale Shkup, përveç për veprën penale bashkim kriminal. Gjykata e Apelit thotë se ankesat janë bërë në prill të këtij viti, ndërsa aktgjykimi është marrë në maj pas një seance publike.
Por, të tilla nuk janë dënimet që i marrin shqiptarët. Familjarët e 14 viktimave dhe të lënduarve në aksidentin që kishte ndodhur më 14 shkurt të vitit 2019 në afërsi të fshatit Llaskarcë, në autostradën Shkup-Tetovë, ende janë në pritje të drejtësisë lidhur me këtë fatkeqësi komunikacioni. Në këtë mënyrë vetëm se po zvarritet procesit gjyqësor e për të cilin familjarët dyshojnë se kjo bëhet në mënyrë të qëllimshme që sa më gjatë të harrohet ky krim dhe në fund të pandehurit të marrin dënime minimale.
Deri tani janë mbajtur dhjetëra seanca, por edhe shumë tjera janë anuluar për shkak të mungesës së ndonjërit nga anëtarët e trupit gjykues, mungesës së mbrojtjes, dëshmitarëve apo edhe për shkak të kërkesave për ekspertiza të reja.
Në rigjykim ishte kthyer edhe rasti “Monstra”, lidhur me vrasjen e pesë maqedonasve më 12 prill të vitit 20212 në afërsi të Smillkovës në Shkup, pastaj rasti “Sopoti”, i dënimit të 11 banorëve fshatit Sopot të Kumanovës me 150 vjet burgim për vendosjen e një mjeti shpërthyes në mars të vitit 2003 nga i cili kishin humbur jetën dy ushtarë polakë të NATO-s, por edhe raste tjera, të cilat ose ishin kthyer në rigjykim ose janë vjetërsuar, shkruan “Zhurnal.mk”.
Rasti “Monstra” që kishte ndodhur më 12 prill të vitit 2012 ende po zvarritet nëpër korridoret e gjykatave, sepse më 22 shkurt të vitit 2020, Gjykata Penale e Shkupit, kishte rigjykuar këtë rast pas dyshimeve për lëshime të mundshme në gjykimin e parë, por sërish i ka shpallur fajtorë të akuzuarit për këtë vrasje, për veprën penale “terrorizëm”. Me burgim të përjetshëm u dënuan Alil Demiri, si dhe vëllezërit Agim dhe Afrim Ismailoviq. Dy të akuzuarit e tjerë Fejzi dhe Haki Aziri, gjykata i dënoi me 15 dhe 9 vjet burgim.
Rasti “Monstra”, por edhe i të dënuarve për rastin “Kumanova”, nga të gjithë konsiderohet se bëhet fjalë për procese të montuara, shkruan “Zhurnal.mk”.
Rasti “Kumanova”, ka ndodhur më 9 dhe 10 maj të vitit 2015 në Kumanovë, kur një grup i armatosur, shumica shtetas të Kosovës, ish-pjesëtarë të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, ishin përballur me forcat maqedonase të sigurimit, derisa grupi ishte vendosur në këtë qytet me arsyetimin “për t’i tërhequr vëmendjen qeverisë për mosrespektimin e të drejtave të shqiptarëve”.
Gjatë dy ditë luftimesh ishin vrarë 18 persona, nga të cilët tetë policë dhe dhjetë pjesëtarë të grupit të armatosur. Ndërkaq, 38 pjesëtarë të grupit ishin arrestuar – tetë prej tyre janë dënuar me burgim të përjetshëm, katër janë liruar, kurse të gjithë të tjetër janë dënuar me 746 vjet burgim.
Edhe pse u kërkua një gjykim dhe komision ndërkombëtar për monitorimin e këtyre rasteve, deri më sot nuk ka asnjë konrkete.
Këshilli Gjyqësor të Maqedonisë së Veriut ka qenë kategorik kundër hetimeve të jashtme ose ndërkombëtare me arsyetimin se gjykatat vendase kanë kapacitet dhe besueshmëri për të zgjidhur këto raste, duke thënë se pavarësisht se kush bën kërkesa, duhet t’i respektojë ligjet dhe vendimet gjyqësore.
Edhe për rastin e hyrjes së dhunshme në Kuvend, Gjykata Penale e Shkupit ka dënuar me gjithsej 211 vjet burg 16 të akuzuarit për dhunën në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut të kryer më 27 prill të vitit 2018. Ata gjykata i ka shpallur fajtor për veprën penale “rrezikim terrorist të rendit kushtetues dhe sigurisë”. Në mesin të dënuarve është edhe ish ministri i Punëve të Brendshme, Mitko Çavkov, por thuajse të gjithë u lanë më vonë të lirë, përveç Fetah Alimi, i cili vuajti dënimin dhe u lirua vetëm muaj më parë, shkruan “Zhurnal.mk”.
Andaj, zvarritja e proceseve gjyqësore dhe kthimi i tyre në rigjykim flet se Maqedonia e Veriut ende po ballafaqohen me problemet e së kaluarën në gjyqësor, si prania e korrupsionit, por edhe ndikimet politike.
Pushteti gjyqësor në Maqedoninë e Veriut në vazhdimësi është kritikuar nga institucionet ndërkombëtare, të cilat në të gjitha paraqitjet kërkojnë reforma që vlerësohen si kyçe në procesin e integrimit evropian të vendit.