Shkup, 5 shkurt – Ngrirja e çmimeve nga pushteti i kaluar solli të mira apo vështirësi qytetarëve të këtij vendi? Është pyetja që vijon sidomos pas situatës kur qytetarët në mënyrë të organizuar u detyruan t’i bojkotojnë marktet në mënyrë që për t’i sinjalizuar që çmimet kanë dalë jashtë kontrollit dhe e kanë të pamundur t’ia dalin me pagat minimale. Situata aktuale flet dhe tregon që ngrirja e çmimeve për një afat të caktuar kohor mund të ketë sjellë efekte negative përshkak se pronarët e bizneseve kanë pësuar humbje, dhe pas asaj mase për tu rikoperuar kanë ngritur çmimet në qiell, shkruan Zhurnal.
Ngrirja e çmimeve prodhoi efekte negative dhe të dëmshme për qytetarët –
Masat për ngrirjen e çmimeve që i vendosi nga një garniturë tjetër politike po shkaktojnë tronditje galopante të çmimeve për qytetarët, sepse tregtarët dhe prodhuesit duan të kompensojnë gjithçka që kanë humbur në periudhën kur çmimet ishin ngrirë, tha zëvendësministri i Ekonomisë dhe Punës, Marjan Risteski, në tribunën e para disa ditëve partiake me temën “Çmimet po e hanë standardin e qytetarëve, a ka zgjidhje?”, temë kryesore e së cilës ishin çmimet e produkteve, gjegjësisht si reflektojnë për standardin e qytetarëve dhe cilat janë zgjidhjet e mundshme për këtë problematikë.
“Në këtë rast as tregtarët dhe as prodhuesit nuk janë sanksionuar, përkundrazi u lanë ad hok të lëna në tregun e lirë, për shkak se më tej në një rritje joproporcionale të çmimeve. Me fillimin e qeverisjes së kësaj qeverie, të udhëhequr nga VMRO-DPMNE, ne patëm një sfidë të madhe që gradualisht ta qetësojmë atë valë galopante që pasoi nga qeverisja e kaluar dhe t’i japim një shtysë të mirë, thënë më butë, rritjes së çmimeve dhe normë normale të inflacionit që në fund të vitit arriti në 3,5 për qind, që është një nga normat më të ulëta të inflacionit në periudhën e fundit”, përfundoi Risteski.
Sipas tij, edhe kjo nuk mjafton, prandaj, siç tha, Qeveria ka masa dhe vendime të reja krejtësisht të ndryshme nga ato të mëparshme, për të mbrojtur standardin jetësor të qytetarëve.
“Në atë drejtim fillimisht me “Shportën e Vjeshtës” u vendos kufizimi i marzhit bruto të fitimit për të shmangur dëmtimin e ekonomisë së Maqedonisë, që në mënyrë indirekte do të ndikojë edhe më tej në standardin e jetesës së qytetarëve dhe në inflacion. Në të njëjtën kohë, me “Shportën e Shkollës”, marzhi i fitimit operacional u kufizua, gjë që rezultoi me efekte të shkëlqyera dhe stabilizim të çmimeve. Në atë periudhë kemi parë se nga shtatori deri në tetor kemi pasur edhe ulje të inflacionit në nivel rekord prej 2,2 për qind, që do të thotë se kemi pasur sukses në synimin tonë”, tha Risteski.
Shpjegoi se si ekonomi tregu dhe duke qenë se një numër i madh i ekspertëve të ekonomisë reaguan se nuk është gjithmonë mirë që qeveria të ndërhyjë në vendime dhe masa në çmimet e tregut, u vendos që të shkohet me “Shportën e Vitit të Ri” dhe të jepet është një shans që sektori i biznesit të justifikojë përgjegjësinë e tij sociale.
Ai theksoi se kësaj mase i kanë paraprirë bisedimet e gjera me odat ekonomike, sindikatat, Organizatën e Konsumatorëve dhe organizata të tjera joqeveritare dhe prej andej ka ardhur vendimi për krijimin e një “Shporta të Vitit të Ri” që vjen nga vetë sektori i biznesit.
Vlera e shportës minimale sindikale prek majat –
Vlera e shportës minimale sindikale për majin 2024 është 60.090 denarë. Kjo i bie së për një familje katëranëtarëshe duhen së paku 1.000 euro për ta kaluar muajin. Por, sipas Sindikatës, nëse një familje jeton me qira në një banesë prej 60 metra katrorë, shporta konsumuese rritet në 75.465 denarë.
Për një muaj, sipas Sindikatës, më shumë para apo 21.689 denarë harxhohen për ushqim dhe pije. Kjo përbën 36.1% të buxhetit familjar. Për veshje dhe veshmbathje duhen 4.928 denarë ose 8,2% e buxhetit, për harxhimet e faturave 6.014 denarë, për transport 5.020 denarë, për higjienë 1.788 e kështu me radhë. Sindikata ka njoftuar se në krahasim me Prillin 2024, shporta konsumuese minimale është ulur për 122 denarë.
Kriza ekonomike thellon varfërinë në Maqedoninë e Veriut-
Më shumë se gjysma e popullsisë mendon se Maqedonia e Veriut nuk është në rrugën e duhur. Sipas sondazhit të fundit të Market Vision, rreth 60.25 për qind janë të bindur se vendi po shkon në drejtimin e gabuar. Vetëm 9.20 për qind janë shprehur pozitivisht, ndërsa 27.70 për qind e të anketuarve janë të mendimit se qëndron në vend.
Të anketuarit nga përkatësia etnike maqedonase, në krahasim me të anketuarit e përkatësisë etnike shqiptare, në masë më të madhe besojnë se vendi po lëviz në drejtim negativ – 66,1% kundrejt 47,3%.
Si një nga problemet kryesore me të cilat ballafaqohet Maqedonia, për të cilën pothuajse gjysma e të anketuarve, gjegjësisht 44,1 për qind kanë deklaruar se është varfëria, më konkretisht ekonomia, inflacioni dhe ulja e aktivitetit ekonomik. Në këtë periudhë të vështirë privimi, qytetarët duket se nuk shohin dritë në fund të tunelit. Çmimet e shtrenjta pas tregjeve, tregjeve, mirëmbajtjes nga 1 në 1, të anketuarit dhe pastaj e presin atë, edhe në një formë më të keqe. Mbi 80% besojnë se çmimet e produkteve vazhdojnë të rriten. Në të njëjtën kohë, 31.3% e të anketuarve presin që standardi i tyre i jetesës të përkeqësohet në gjashtë muajt e ardhshëm.
Më shumë se një e treta ose 37% e të anketuarve pajtohen me vlerësimin e opozitës për raportin e fundit për përparimin e Maqedonisë të marrë nga Komisioni Evropian. Vetëm 11.5 për qind e të anketuarve pajtohen me vlerësimin e Qeverisë se është një raport pozitiv. Sa i përket masave antikrizë të Qeverisë, të cilat ndihmojnë financiarisht një grup të madh qytetarësh me një paketë prej mbi 600 milionë eurosh, vetëm 17% e të anketuarve janë shprehur se i mbështesin, duke e ditur se do të siguroheshin me huamarrjen e vendit. Dhe 83% mendojnë se nuk është një vendim i mirë.
Zbutja e nivelit të papunësisë duhet të jetë prioritet, sepse papunësia prodhon kriza të tjera që pastaj janë edhe më vështirë për tu menaxhuar e kontrolluar, sikurse ajo e eksodit të të rinjve. Me këtë avaz nuk po largohen vetëm të rinjtë por edhe mosha mesatare e qytetarëve që janë të larguar nga puna ose janë të pakënaqur me punën që e bëjnë. Kjo për shkak se nuk përputhen profesionet e të punësuarve me punën që e bëjnë, dhe me këtë vendi humbë edhe të rinjtë edhe profesionistët e e fushave të ndryshëm. /Zhurnal.mk