Shkup, 27 qershor – Në Maqedoninë e Veriut vetëm në 24 orët e fundit, janë regjistruar gjithsej 27 zjarre në hapësira të hapura, nga të cilat 1 është ende aktiv dhe 26 janë shuar me sukses falë ndërhyrjes në kohë të shërbimeve kompetente. Megjithatë, në korrik dhe gusht, temperaturat e larta do të bëjnë që zjarret të jenë edhe më të mëdha, prandaj nevojitet që shteti të jetë më syhapur dhe të jetë i përgatiur për çdo situatë!, shkruan “Zhurnal.mk”.
Kryeministri konsideron se mungesa e bagëtive është fajtor për zjarret!
Kryeministri Mickoski në një deklaratë së fundmi ka thënë se një nga arsyet pse kemi zjarre është sepse nuk kemi bagëti në male për të kullotur barin, dhe për këtë arsye bari tani do të thahet, dhe zjarret do të fillojnë… Më parë ishte ndryshe, kishte shumë bagëti në male, mijëra, dhjetëra, qindra mijëra krerë që kullosnin barin, dhe mundësia e zjarreve ishte më e ulët… Tani ka bimësi të shumtë, moti i nxehtë e thanë atë, një shkëndijë fluturon dhe shpërthen një zjarr, ka thënë Mickoski.
Por, në kundërshtim me këtë pikëpamje, shkaku më i zakonshëm i zjarreve në pyje është faktori njerëzor – ndezja e zjarreve, hedhja e shkëndijave në hapësira të hapura, shpërfillja e ndalimit të lëvizjes në pyje, zjarrvënia e qëllimshme… Pastaj, ndryshimi i klimës gjithashtu ka një ndikim të rëndësishëm në zjarre – periudha të thata, temperatura jashtëzakonisht të larta, erëra të forta jo tipike për rajone të caktuara…
Vitin e kaluar u dogj 3.4 % e gjithë territorit të Maqedonisë së Veriut!
Sipas të dhënave nga Sistemi Evropian i Informacionit për Zjarret në Pyje (EFFIS), pjesë e programit Copernicus, mbi 94,000 hektarë u dogjën në 126 zjarre pyjore në Maqedoni vitin e kaluar. Në terma përqindjeje, 3.6 përqind e territorit të përgjithshëm të vendit u dogj.
EFFIS njoftoi të dhëna alarmante, sipas të cilave vitin e kaluar në Maqedoni u dogjën po aq pyje sa në dhjetë vitet e mëparshme së bashku, kur mbi 400 zjarre pyjore dogjën rreth 100,000 hektarë.
Viti më i vështirë më parë ishte viti 2019, kur 29,807 hektarë u dogjën në 135 zjarre pyjore. Një nga zjarret më të mëdha pyjore të vitit të kaluar ishte ai në Mariovë, ku u dogjën 11,000 hektarë, dhe më në fund u vu nën kontroll tetë ditë pas shpërthimit.
Sistemi Evropian i Informacionit për Zjarret në Pyje raportoi gjithashtu se për shkak të zjarreve të shumta pyjore gushtin e kaluar, Qeveria kërkoi ndihmë urgjente dhe u aktivizua Mekanizmi i Mbrojtjes Civile të BE-së. Në përgjigje, dhjetë ekipe ajrore zjarrfikëse nga gjashtë shtete të ndryshme anëtare të BE-së u dërguan në Maqedoni për të ndihmuar vendin në luftimin e zjarreve.
Si do t’i shuajmë zjarret!
Nga ana tjetër, një çështje shumë e rëndësishme është se si do t’i shuajmë zjarret që shpërthejnë çdo verë, dhe këtë vit ndoshta nuk do të na kalojnë pa u vënë re. Është mjaft shqetësuese se si shteti do të përballonte elementin e zjarrit kur nuk ka mjaftueshëm zjarrfikës në departamentet territoriale të zjarrfikësve, kemi automjete dhe pajisje të vjetra dhe të rrënuara… Nuk kemi mjaftueshëm avionë , as pilotë aktivë, as një qendër trajnimi dhe interes nga pilotët e rinj për këtë profesion…
Ende ka shumë “jo” që qëndrojnë pezull mbi (mos)gatishmërinë tonë për t’u përballur me zjarret. Epo, është e sigurt që shteti do të vazhdojë të luftojë zjarret këtë vit me ndihmë nga jashtë.
Kur Maqedonia e Veriut po digjej vitin e kaluar, morëm ndihmë nga “traktorë ajrorë” dhe helikopterë nga Republika Çeke, Sllovenia, Serbia, Hungaria, Bullgaria, Turqia, Kroacia, si dhe nga Suedia dhe Gjermania, dhe na ndihmuan edhe zjarrfikës nga jashtë me automjete speciale për terrene të vështira. Ngjashëm ishte edhe në vitet e kaluara, shkruan “Zhurnal.mk”.
Megjithatë, Stojançe Angelov pasi mori drejtimin e Drejtorisë për Mbrojtje dhe Shpëtim njoftoi se asnjë nga tre avionët zjarrfikës “ajror traktor” nuk është në funksion, sepse janë në servis.
Angelov u ankua se Shërbimi i Sigurisë Sociale përballet me sfida serioze, duke përfshirë mungesën e pilotëve, problemet me servisimin e traktorëve ajrorë dhe mungesën e kontratave me ekipet e reagimit të shpejtë, veçanërisht ato për shuarjen e zjarreve në ajër të hapur. Përveç kësaj, disa anëtarëve të këtyre ekipeve u mungojnë pajisjet, trajnimi dhe gjendja fizike e duhur.
Mbikëqyrja e inspektimit të mbrojtjes nga zjarri është në gjendje të keqe, me mungesë inspektorësh të kualifikuar dhe dyshime në lidhje me vlefshmërinë e lejeve të lëshuara. Gjithashtu, Shërbimi Shtetëror i Zjarrfikësve ka vetëm disa specialistë për trajtimin e municioneve të pashpërthyera, të cilat ruhen në mënyrë të papërshtatshme.
Në fillim të qershorit, vetëm një avion u kthye nga servisimi i rregullt, njoftoi Drejtoria për Mbrojtje dhe Shpëtim.
Pra, përballë rrezikut në rritje të zjarreve në pyje gjatë muajve të verës, nuk kemi mjaftueshëm aeroplanë zjarrfikës, pilotë, personel tjetër teknik të kualifikuar dhe ka mungesë zjarrfikësish.
Automjtetet zjarrëfikëse janë mbi 40 vite të vjetra – nevojiten mbi 800 zjarrëfikës, kurse kemi vetëm 400 të tillë
Dushica Perishiq, drejtoreshë ekzekutive e BNJVL-së, konfirmoi se automjetet që përdorin disa kompani zjarrfikëse janë shumë të vjetra, disa madje 40 dhe 50 vjeçare dhe të gjitha nga prodhues të ndryshëm, ndërsa ato më të rejat dhurohen nga ambasadat e huaja dhe donatorë të tjerë.
Tridhjetë e katër departamentet e zjarrfikësve në Maqedoni kanë rreth treqind automjete, gjysma e të cilave janë më të vjetra se 30 vjet, dhe më e vjetra është nga viti 1966. Sipas një hulumtimi nga Qendra për Komunikime Qytetare (CGC), mosha mesatare e kamionëve të zjarrfikësve në vend është 27 vjet dhe vetëm 15 përqind e kamionëve të zjarrfikësve janë prodhuar në 10 vitet e fundit.
Jo vetëm që nuk ka mjaftueshëm automjete të reja, por departamentet e zjarrfikësve kanë edhe mungesë zjarrfikësish. Janë gjithsej 400, dhe nevojiten dyfishi i numrit, sepse standardet thonë se nevojitet një zjarrfikës për çdo 1,500 banorë.
Gjatë viteve të fundit, kemi qenë dëshmitarë të tragjedive të mëdha të shkaktuara nga moszbatimi i standardeve të sigurisë dhe mbrojtjes nga zjarri. Këto tragjedi ishin rezultat i normave ligjore plot pasiguri, mungesës së mekanizmave të kontrollit për zbatimin e rregulloreve dhe standardeve ekzistuese të sigurisë, koordinimit të dobët të institucioneve, por edhe një pragu të ulët të standardeve për lëshimin e lejeve për punë në aktivitete ose objekte.
Prandaj duhen ndryshime në ligje dhe rregullore që do të vendosin standarde më të rrepta dhe më të larta për mbrojtje dhe siguri për të gjithë. Të gjitha këto të dhëna tregojnë se jemi në gjendje katastrofike dhe shteti ende nuk është i vetëdijshëm se çfarë rreziqe dhe tragjedi mund të ndodhin. Është koha e fundit që të reagojmë pasi të ndodhin tragjeditë, sepse duhet të reagojmë para se të ndodhin këto tragjedi!, shkruan “Zhurnal.mk”.