Një në katër vende pune në Evropë tashmë po përdorin algoritme ose inteligjencë artificiale (IA) për të marrë vendime që ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e punonjësve, sipas një studimi të ri të Komisionit Evropian. Sindikatat paralajmërojnë se po hasin vështirësi në mbrojtjen e të drejtave të punëtorëve, ndërsa kërkojnë nga Bashkimi Evropian të miratojë një direktivë të re për mbrojtjen e tyre në epokën e inteligjencës artificiale.
Raporti i realizuar nga agjencia kërkimore lituaneze Visionary Analytics tregon se mjetet e menaxhimit algoritmik po përdoren jo vetëm në platformat e mëdha si Uber e Lyft, por tashmë edhe në sektorë tradicionalë si logjistika, ku sistemet e IA përcaktojnë rrugët e shoferëve, kohën e dorëzimit dhe performancën e tyre. Komisioni Evropian parashikon që kjo tendencë të rritet ndjeshëm gjatë dhjetë viteve të ardhshme.
Sipas Konfederatës Evropiane të Sindikatave (ETUC), shumë sindikata po përpiqen të negociojnë marrëveshje që garantojnë transparencë mbi mënyrën se si përdoren algoritmet në vendet e punës, por mungesa e ekspertizës dhe fondeve është pengesë kryesore. “Shumë sindikata nuk kanë kapacitetet për ta trajtuar këtë çështje komplekse,” tha Tea Jarc, sekretare konfederale e ETUC-ut.
Ekspertët paralajmërojnë se menaxhimi algoritmik tashmë përcakton oraret, pagat dhe madje edhe vlerësimet e performancës, duke ngritur shqetësime mbi privatësinë e të dhënave dhe mbikëqyrjen e punëtorëve. Disa kompani, sipas ETUC, po mbledhin madje edhe të dhëna të ndjeshme si ato të shëndetit mendor ose po gjurmojnë punëtorët edhe jashtë orarit.
Edhe pse Bashkimi Evropian miratoi vitin e kaluar Direktivën për Punëtorët e Platformës, e cila ndalon pushimin nga puna vetëm në bazë të një vendimi algoritmik, sindikatat kërkojnë një kornizë më të gjerë ligjore që të mbrojë të gjithë punëtorët, përtej atyre të platformave dixhitale.
“Ne si ligjvënës po mbetemi prapa. Teknologjia tashmë po merr përsipër dhe ndikon miliona punëtorë, por nuk po rregullohet,” tha Jarc.
ETUC kërkon që Komisioni Evropian të prezantojë një direktivë të veçantë për përdorimin e inteligjencës artificiale në vendin e punës, e cila do të garantojë më shumë të drejta kolektive dhe transparencë për punëtorët. Kjo iniciativë pritet të shqyrtohet paralelisht me projektin e Udhërrëfyesit për Punë Cilësore të BE-së para fundit të vitit.