Universiteti “Shën. Cirili dhe Metodi”- Shkup propozoi 9.800 vende për fillestarët në vitin e ri akademik 2025/2026. Konkursi do të shpallet këtë muaj pasi propozimi për vendet e lira të miratohet nga Qeveria.
Rektorja Prof. Dr. Biljana Angellova tha në një intervistë për MIA-n se programet e studimit të fakulteteve në përbërje të Universitetit Shën Kirili dhe Metodi po përshtaten vazhdimisht ose po vendosen të reja që korrespondojnë me trendet aktuale teknologjike dhe shoqërore, me mësim praktik në bashkëpunim me ekonominë. Programet me atraktivitetin dhe rezultatet e vazhdueshme të ulëta, shprehet ajo, mund të jenë të reduktuara ose të integruara.
Për një vit e gjysmë, pret që të përfundojë plotësisht projekti strategjik – digjitalizimi i Universitetit, që filloi muajin e kaluar dhe do të realizohet në etapa. Do të vendosen shumë shërbime digjitale që do të ofrojnë dokumente në formë elektronike, duke përfshirë një vërtetim për student të rregullt, certifikatë për provimet e dhëna dhe formular UPPI, paraqitje elektronike të provimit dhe në fund indeks elektronik.
Pas dy vjetësh në krye të universitetit më të vjetër dhe më të madh në shtet, Angellova konsideron se Universiteti i Shkupit po pozicionohet si institucion udhëheqës në vend dhe rajon me rrjetëzim të fortë ndërkombëtar dhe potencial për inovacione.
“UKM sot qëndron si shembull i një universiteti të hapur, gjithëpërfshirës dhe proaktiv, i cili jo vetëm që ndjek vlerat evropiane, por merr pjesë aktive në përcaktimin dhe promovimin e tyre përmes arsimit, hulumtimit dhe inovacioneve”, thekson rektorja për MIA-n.
Sipas saj, për të forcuar dukshmërinë dhe pozicionin e Universitetit të Shkupit në renditjen ndërkombëtare, është e nevojshme të analizohen tendencat e produksionit hulumtues – nëse ato janë në rritje, në stagnim ose në rënie – dhe të zbatohen vegla më efikase për vlerësimin e stafit akademik.
Në vazhdim të intervistës së Prof. Dr. Biljana Angellova, Rektore e Universitetit “Sh. Kirili dhe Metodi” – Shkup.
“Kur Universiteti i Shkupit do ta shpallë konkursin për regjistrim në vitin e parë të vitit akademik 2025/2026 dhe sa vende të lira janë planifikuar?
– Në përputhje me Ligjin për Arsimin e Lartë, Konkursi për regjistrimin e studentëve në vitin e parë të vitit akademik 2025/2026 do të shpallet menjëherë nga Universiteti menjëherë pas shpalljes së Vendimit të Qeverisë për numrin e studentëve për regjistrim në vitin e parë – cikli i parë i studimeve në institucionet publike të arsimit të lartë për këtë vit akademik. Në mars të këtij viti, Universiteti i propozoi Qeverisë të shpallë Konkurs për 9.800 vende të lira (4.760 në kuotë shtetërore dhe 4.210 me bashkëfinancim), por Qeveria ka fjalën e fundit në përcaktimin e numrit të studentëve të rinj.
Ne presim që këtë qershor Qeveria të miratojë Vendimin për numrin e studentëve për regjistrim në vitin e parë – cikli i parë i studimeve në institucionet publike të arsimit të lartë për këtë vit akademik dhe menjëherë më pas Universitetit “Sh. KCirili dhe Metodi” do të shpallë Konkursin.
A pritet ndryshim i programeve të studimit – akreditimi i programeve të reja ose shkurtimi i disa prej tyre që janë joefikase? A ndiqen edhe nevojat e tregut të punës në krijimin e kuotave?
– Procedura për akreditimin e programeve të reja, respektivisht riakreditimin e programeve ekzistuese të studimit zhvillohet në kontinuitet. Në procedurë, një nga hapat e parë është sigurimi i mendimit të Këshillit për Bashkëpunim me ekonominë për nevojat e profilit të dëshiruar në tregun e punës.
Megjithatë, vendimet për kuotat shpesh përfshijnë edhe faktorë të tjerë, siç janë: interesi kombëtar në ndërtimin dhe mbrojtjen e identitetit, kulturës dhe gjuhës kombëtare, më tej, krijimi i stafit për arsimin, kulturën, hulumtimin dhe autonominë institucionale. Sa i përket shkencave fundamentale, pavarësisht interesit për to, ato nuk duhet të shuhen.
UKM i përshtat vazhdimisht programet e saj të studimit dhe vendosë të reja që korrespondojnë me tendencat aktuale teknologjike dhe shoqërore, me mësim praktik në bashkëpunim me ekonominë.
Programet me atraktivitetin dhe rezultatet e vazhdueshme të ulëta mund të reduktohen ose të integrohen.
Në mars, ju paralajmëruat fillimin e transformimit të plotë digjital të UKM – a do të digjitalizohen disa shërbime themelore të studentëve deri në vitin e ri akademik? Kur do të vendoset indeksi elektronik?
– Projekti i digjitalizimit të Universitetit Shën Kirili dhe Metodi është një nga prioritetet strategjike të UKM. Projekti filloi në maj dhe zbatimi do të bëhet në faza, por jo më shumë se 18 muaj. Aktivitetet vendimtare janë modernizimi dhe vendosja e shërbimeve digjitale, të tilla si: ripërpunimi dhe modernizimi i teknologjive të përdorura, baza e të dhënave dhe kodi i programimit të sistemit iKnow; vendosja e funksionalitetit për autenticitetin me dy faktorë të përdoruesve të sistemit iKnow; zhvillimi i platformës për nënshkrimin digjital të dokumenteve; vendosja e shërbimit për lëshimin e dokumenteve të nënshkruara në mënyrë digjitale; vendosja e funksionalitetit në sistemin iKnow për lëshimin e dokumenteve në formë elektronike, të tilla si certifikatë për student të rregullt, certifikatë për provimet e dhëna dhe një formular UPPI; vendosje të aplikacionit elektronik për provim dhe indeks elektronik; sendërtim dhe modernizim të Repozituriumit të punimeve të UKM; dhe zhvillimi i bibliotekës elektronike në kuadër të platformës iLearn.
Vizioni juaj gjatë marrjes së postit të rektorit dy vjet më parë, ishte universitet i hapur – me vlera evropiane dhe i dukshëm në hapësirën ndërkombëtare të arsimit të lartë dhe hulumtimit shkencor, ndërkombëtarizimin e UKM, si dhe zhvillimin e sipërmarrësisë universitare, respektivisht sipërmarrësisë dhe transferimin teknologjik të njohurive në sektorin e biznesit. Ku është UKM në këtë rrugë?
– Në dy vitet e fundit, Universiteti “Sh. Kiril dhe Metodij” në Shkup realizon në mënyrë aktive vizionin e një universiteti të hapur të bazuar në vlerat evropiane, ndërkombëtarizimin, inovacionin dhe transferimin e avancuar teknologjik në shoqëri dhe ekonomi. Nëpërmjet pjesëmarrjes në programe të tilla si Erasmus+, Horizon Europe, Digital Europe, IPA dhe shumë të tjera, UKM pozicionohet si institucion kryesor në vend dhe rajon me rrjetëzim të fortë ndërkombëtar dhe potencial për inovacione.
Programi Erasmus+ luan një rol thelbësor në ndërkombëtarizimin e UKM-së, duke mundësuar lëvizshmëri akademike dhe zhvillim të praktikave të reja arsimore. Me më shumë se 400 marrëveshje aktive ndërinstitucionale, studentët dhe profesorët e UKM kanë mundësinë të studiojnë dhe të japin mësim në universitetet prestigjioze evropiane, ndërsa Universiteti pret një numër në rritje të studentëve dhe profesorëve të huaj. Përfshirja në projekte të shumta Erasmus+, të tilla si 1FUTURE, GreenWB, INTRABUILD, Brave, JoPScip dhe CyberMACS, kontribuon në zhvillimin e sipërmarrësisë akademike, inovacione të gjelbra, siguri digjitale dhe programe arsimore evropiane.
Projekti CyberMACS, i cili është i pari Master i Përbashkët Erasmus Mundus në të cilin UKM merr pjesë si institucioni i vetëm i arsimit të lartë nga Maqedonia e Veriut, është shembulli i suksesit kulmor në ndërkombëtarizimin dhe transformimin digjital. Gjithashtu, pjesëmarrja e UKM në programe të tilla si orizon Europe, IPA dhe Digital Europe përmes projekteve të tilla si EMERGE, ISRA, CRISIS, MkSafeNet, EuroCC4SEE, PROMETHEUS dhe të tjerë, siguron mbështetje të fortë për hulumtimin shkencor, zhvillimin e kapaciteteve njerëzore dhe promovimin e inovacioneve institucionale.
Biznes akcelaratori i UKM-së (BAU) është shtyllë kryesore në zhvillimin e sipërmarrësisë universitare dhe transferimit të njohurive. Duke mbështetur startapet, aktivitetet novatore dhe rrjetëzimin me Institutin Evropian të Inovacioneve dhe Teknologjisë (EIT), BAU forcon lidhjen midis bashkësisë akademike dhe ekonomisë. Përveç kësaj, UKM si koordinator i Enterprise Europe Network (EEN) siguron mbështetje të drejtpërdrejtë për NVM-të përmes transferimit të teknologjive, rrjetëzimit dhe pjesëmarrjes në iniciativat hulumtuese evropiane.
Për të forcuar karakterin ndërkombëtar, UKM krijon një prani strategjike në rrjetet akademike si UNICA, EUA, UniAdrion, Thetys dhe EAIE. Këto partneritete mundësojnë pjesëmarrjen e drejtpërdrejtë në politikat arsimore dhe shkencore evropiane, hulumtimin e përbashkët dhe shkëmbimin akademik.
Qendra për Hulumtime të Avancuara Ndërdisiplinore (CENIIS) dhe nisma ResearchNet forcojnë më tej infrastrukturën hulumtuese të UKM përmes bashkëpunimit ndërdisiplinor, duke u lidhur me studiues nga jashtë dhe duke stimuluar një kulturë të hapur shkencore.
UCM sot qëndron si shembull i një universiteti të hapur, gjithëpërfshirës dhe proaktiv, i cili jo vetëm që ndjek vlerat evropiane, por merr pjesë aktive në përcaktimin dhe promovimin e tyre përmes arsimit, hulumtimit dhe inovacioneve.
Universiteti Shën Cirili dhe Metodi është përfaqësues i arsimit të lartë maqedonas – cili është çelësi që do ta lejojë atë të njihet në renditjet e njohura ndërkombëtare të universiteteve, siç është Lista e Shangait?
– Çdo njësi në kuadër të Universitetit “Sh. Kiril dhe Metodij” në Shkup luan rol thelbësor në arritjet e përbashkëta hulumtuese të Universitetit. Diversiteti i disiplinave, fryma e bashkëpunimit dhe përkushtimi për përsosmëri
Ashtu siç Universiteti “Sh. Kiril dhe Metodij në Shkup vazhdon të ndërtojë traditën e tij të përsosmërisë akademike dhe inovacioneve hulumtuese, nevoja për të ruajtur dhe zgjeruar këtë drejtim nuk ka qenë asnjëherë më e madhe. Analiza e të dhënave nga Scopus dhe Web of Science (WoS) në tre dekadat e fundit tregon një rritje të përgjithshme në prodhimin e kërkimit, por edhe periudha stanjacioni dhe rënieje, si dhe ndryshime në tendencat që lidhen me dinamikën e citimeve, llojet e botimeve dhe bashkëpunimin ndërkombëtar.
Avancimi i vlerësimit të hulumtimit kërkon implementimin e veglave efikase që mundësojnë evaluim më të mirë, transparencë dhe matje të ndikimit. Në mënyrë që të forcohet dukshmëria dhe pozicioni i Universitetit në renditjet, është e domosdoshme të analizohen tendencat e produksionit hulumtues – nëse ato janë në rritje, në stagnim ose në rënie – dhe të zbatohen vegla më efikase për vlerësimin e stafit akademik. Veglat kryesore të vlerësimit të hulumtimit janë: analiza e citimit dhe analiza bibliometrike – Veglat si Web of Science dhe Scopus matin ndikimin hulumtues përmes analizës së citateve dhe treguesve bibliometrikë, duke përfshirë indeksin h. Nevojitet edhe dukshmëri dhe produktivitet më i madh i hulumtimeve – platforma të tilla si ORCID avancojnë profilin hulumtues të universitetit përmes monitorimit dhe promovimit të kontributeve shkencore. Për më tepër, recenzimi dhe vlerësimi i cilësisë me vegla si Publons që dallojnë dhe vlerësojnë cilësinë e hulumtimeve duke monitoruar procesin e recenzionit.
Kohët e fundit, po flitet gjithnjë e më shumë për transparencën dhe riprodhueshmërinë që po arrihet përmes një platforme të Kornizës së Shkencës së Hapur (OSF) që siguron integritetin hulumtues dhe mbështet shkëmbimin e të dhënave. Dhe, sigurisht, vegla të avancuara analitike të bazuara në inteligjencë artificiale që ndihmojnë në zbulimin e trendeve, parashikimin e citimeve dhe vlerësimin e ndikimit hulumtues.
Nëpërmjet integrimit strategjik të këtyre veglave, universiteti mund të optimizojë vlerësimin e hulumtimeve, të përmirësojë performancën akademike dhe të forcojë pozicionin e vet në renditjen globale.