Shkup, 20 shkurt – Ministria e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë do të rishikojë listën e profesioneve për të cilat jepet përvoja e përfituar, pra pensioni i parakohshëm.
Rregullorja për përcaktimin e vendeve të punës për të cilat përvoja e sigurimit konsiderohet se ka një kohëzgjatje të shtuar, e cila ka hyrë në fuqi që nga dhjetori 2021 dhe është ndryshuar dhe plotësuar në dy raste të tjera, përcakton punët në të cilat, për shkak të natyrës dhe ashpërsisë së procesit të punës, funksionet fiziologjike të punonjësit vazhdojnë të kryejnë funksionet e tyre të papranueshme deri në atë masë, dhe lojtarët.
Sipas Ligjit për sigurimin pensional dhe invalidor, përfitimi i përvojës zbatohet kur punëdhënësi ka marrë të gjitha masat për mbrojtjen e të punësuarit, por përkundër kësaj, puna që ai kryen paraqet rrezik për jetën dhe shëndetin e tij (minatorët, punëtorët e shkritores etj.).
Një punonjësi, vjetërsia e të cilit konsiderohet se ka një kohëzgjatje të shtuar (ose njihet si vjetërsi e përfituar), i reduktohet mosha e pensionit me shkallën e rritjes së përvojës, pra për një vit punë efektive dhe vjetërsi, ai/ajo merr dy, tre, katër, pesë ose gjashtë muaj përvojë shtesë.
Profesionet më të mbuluara janë në industrinë e metaleve të rënda dhe kimike, miniera, metalurgji, ndërtim, institucionet shëndetësore, industria e përpunimit të lëkurës,
Stjuardesat marrin 16 muaj shërbim për një vit, sipërmarrësit marrin 17 muaj për 12 muaj punë efektive, ndërsa shoferi i ambulancës merr 14 muaj. Një mjek i urgjencës merr 15 muaj, njësoj si një kasap në thertore dhe një prerës në Pyllin Kombëtar.
Nëse jeni zhytës, sepse është një profesion me rrezikshmëri të lartë dhe të vështirë, merrni 18 muaj shërbim me pension për çdo 12 muaj punë efektive. Po aq fitojnë edhe kërcimtarët dhe këngëtarët profesionistë.
Ruajtës i deleve, si një profesion i pakët, ka disa privilegje: rrogë të lartë dhe përvojë përfituese, por askush nuk dëshiron ta bëjë këtë. Për çdo 12 muaj punë efektive, merren katër muaj përfitime.
Edhe pse është një nga profesionet më të vështira, një shofer autobusi dhe një shofer kamioni me një ngarkesë prej shtatë tonësh ose më shumë marrin vetëm dy muaj shtesë për çdo vit përvojë pune efektive. Kaq fiton një mbledhës i tarifave i ulur në taksi.
Lista përfshin gjithashtu një numër të madh profesionesh në industrinë e tekstilit që marrin gjithashtu përvojë të përfituar – nga bojëzuesit e tekstilit deri te një punëtor në një klopçarkë. Ka edhe profesione që lidhen me bateritë, doganat, ndërtimtarinë, shëndetësinë, ujësjellës kanalizime e shumë të tjera. Prej dekadash gazetarët dhe fotoreporterët kërkojnë përfitime për punën e tyre dhe thonë se pak prej tyre arrijnë në pension.
Përfitim përvoje kanë edhe personat e siguruar me aftësi të kufizuara që janë të punësuar, pra ata që kanë punuar me kohë të plotë në një vend pune në bazë të së cilës janë siguruar detyrimisht.
Përveç këtyre vendeve të punës, me ligj të posaçëm është përcaktuar edhe kohëzgjatja beneficiale për policët, pjesëtarët e ARM-së dhe zjarrfikësit.
Për krahasim, në Serbi shërbimi afatgjatë përfitues është i mundur në pothuajse 40 industri dhe aktualisht mbi 100 mijë punëtorë të punësuar në polici, sigurinë e shtetit, Ministrinë e Punëve të Jashtme, Drejtorinë për Ekzekutimin e Sanksioneve Penale, policinë tatimore, ushtrinë dhe që nga dhjetori 2019 këtë të drejtë e kanë gjyqtarët, prokurorët dhe zëvendësprokurorët.