Shkup, 25 nëntor- Propozim-buxheti për vitin 2026 u prezantua me një nga premtimet më të ndjeshme politikisht rritjen e pagave dhe pensioneve. Në çdo vend, sidomos në periudha ekonomike të brishta, ky është një lajm që ngjall shpresë. Por, a kemi të bëjmë me një rritje reale të të ardhurave të qytetarëve, apo thjesht me një operacion politik të paketuar bukur? shkruan Zhurnal.
Bytyqi thotë që qeveria po i gënjen qytetarët –
Deputeti dhe ish-zëvendëskryeministri për çështje ekonomike, Fatmir Bytyqi, e ka ngritur këtë dilemë në mënyrë direkte. Ai pretendon se qeveria po u shet qytetarëve një iluzion rritjeje, kur në realitet bëhet fjalë për një harmonizim të detyrueshëm ligjor të pagave dhe pensioneve me inflacionin. Kjo deklaratë ka rëndësi të veçantë, sepse vjen nga një ish-pjesëtar i ekzekutivit që njeh mekanizmat e brendshëm të hartimit të buxhetit.
Harmonizim apo rritje reale?
Në thelb, debati është rreth një dallimi teknik, por politikisht shumë të rëndësishëm ku harmonizimi ligjor nuk është rritje.
Harmonizimi është një mekanizëm automatik që ndjek ndryshimet në koston e jetesës një lloj kompensimi për të ruajtur fuqinë blerëse. Ai nuk sjell mirëqenie shtesë vetëm mbron atë ekzistuese.
Prandaj, kur qeveria e paraqet këtë si rritje, kritika e Bytyqit se kemi të bëjmë me keqinformim merr peshë. Nëse paga juaj rritet 5%, por inflacioni është 5%, ju në fakt nuk fitoni asnjë euro më shumë në terma realë. Këto dallime, megjithëse teknike, kanë pasoja të drejtpërdrejta në jetën e qytetarëve. Prezantimi i harmonizimit si rritje mund të perceptohet si tentativë për fitim politik, duke manipuluar pritjet publike.
Bytyqi shkon më tej në akuzat e tij, duke theksuar se qeveria ka devijuar nga strategjia fiskale pesëvjeçare një dokument kyç për disiplinën financiare të shtetit. Sipas tij, buxheti për vitin 2026 është hartuar jashtë kornizave të kësaj strategjie, duke prodhuar një hendek financiar prej rreth 700 milionë eurosh, shumë më i madh se parashikimi fillestar prej 580 milionësh.
Ky devijim nuk është thjesht çështje teknikash buxhetore është sinjal se planifikimi financiar mund të jetë i paqëndrueshëm.
“Një borxh më i lartë sot do të thotë më shumë barrë nesë për gjeneratat që ende nuk kanë hyrë në tregun e punës. Nëse vërtet ekziston një deficit i paplanifikuar i këtyre përmasave, atëherë rritjet e pretenduara të pagave dhe pensioneve bëhen edhe më të dyshimta, sepse mund të mos jenë të mbështetura nga burime të qëndrueshme”, ka deklaruar Fatmir Bytyqi.
A po i gënjen qeveria qytetarët?
Të thuash se qeveria “po i gënjen” është një deklaratë politike që kërkon verifikim të fakteve. Ajo që mund të themi me siguri, duke u bazuar në deklaratat e Bytyqit dhe analizën ekonomike, është kjo se rritjet e prezantuara nuk janë rritje neto reale, por harmonizime të detyrueshme ligjore.
Qeveria, në komunikimin e saj publik, nuk ka bërë dallimin e qartë midis dy koncepteve.
Nëse buxheti vërtet bie ndesh me strategjinë fiskale, atëherë ky problem strukturor mbështet akuzën se prezantimi i masave ekonomike është politikisht i ngjyrosur, jo teknikisht i argumentuar. Pra, nuk kemi patjetër mashtrim të qëllimshëm, por me siguri kemi një mospërputhje midis diskursit politik dhe realitetit ekonomik. Dhe kjo mjafton që qytetarët të ndihen të keqinformuar.
Debati mbi pagat dhe pensionet nuk është thjesht çështje numrash është çështje besueshmërie politike dhe menaxhimi fiskal. Qeveria duhet të jetë më transparente në komunikimin e saj dhe të sqarojë qartë se çfarë është rritje reale dhe çfarë është harmonizim ligjor. Në të kundërt, do të vazhdojë të përballet me akuza të tilla si ato të Bytyqit dhe me një publik gjithnjë e më skeptik.
Kujtojmë që, qytetarët nuk kërkojnë premtime të mëdha kërkojnë ndershmëri dhe stabilitet ekonomik. Dhe kjo nis nga gjuha e saktë dhe politika e përgjegjshme buxhetore. /Zhurnal.mk